12.12.2018 11:09 Ўзбекистон Республикаси Қарши шаҳар маданият ва туризм коллежи ўқитувчиси : Фароғат Хуррамова 2947

Абадий мухаббат тимсоли

Ҳиндистондаги-бобурийлар сулоласи даврига оид меъморий ёдгорлик Тожмаҳал Агра шаҳри яқинидаги Жамна дарёси бўйида. Шохжохон суюкли хотини Аржумандга ( Мумтоз Махал бегим,Мумтоз Бика Рауза номлари билан машҳур бўлган) атаб қурдирилган. Кейинчалик Шохжахоннинг ўзи ҳам шу ерга дафн қилинган.


Мақбара (лойиҳа меъмори уста Ахмад Лахори) турк меъмори Муҳаммад Исохон афанди бошчилигида бунёд этилган. Тожмаҳал Мурабба тархли, 3қаватли 5 гумбазли. Мармар супа устига қурилган тўртта бурчагидаги ингичка минораларнинг баландлиги 45 метр бўлиб мақбарага ўзгача хусн бағишлаган. Деворлари оқ мармар билан қопланган, турли рангдаги қимматбаҳо тошлар хақиқ марварид, садаф, қахрабо, зумрад, ёқут, фил суяги ва бошқалардан қадама нақшлар ишланган. Бош тарзи пештоқ равоқли. Мақбаранинг олд томонига икки қатор дарахтлар экилган, фавворали хавуз, гулзорлаштирилган узун йўлка бор. Зинапоялар билан мармар супага чиқиб, ўйма нақшли эшикдан мақбарага кирилади. Ўртадаги катта гумбазли хонада қора мармарли сағана Шриланка мамлакатидан келтириб ўрнатилган. Тожмаҳалнинг беқиёс  хусни боғнинг жанубий дарвозаси орқали кўзга яққол ташланади. Маҳобатли бино қурилишида нафақат Ҳиндистон, балки Ўрта Осиё, Эрон, Византия меъморларининг ўзига хос  услублари ҳам ўз ифодасини топган. Мақбара қурилишида ғишт терувчи қандаҳорлик Мухаммад Ханиф, мултонлик Мухаммад Сайид, минорада махаллий уста Исмоилхон Румий, Самарқандлик Мухаммад
Шариф, лаҳорлик Козимхонлар, ҳамда кўпгина наққош ва ҳаттотлар қаторида бухоролик Ота Муҳаммад ва Шукур наққошлар қатнашган. 1983-йилда Тожмаҳал ЮНЕСКОнинг бутунжаҳон меъроси рўйхатига киритилди ва дунёнинг энг яхши сақланган қадимги ёдгорликларидан бирига айланди. Бу жойни кўриш учун ҳар йили Аграга беш миллионга яқин киши ташриф  буюради. Шулардан икки юз мингги Ҳиндистондан, қолганлари чет эл фуқаролари. Саёҳлар бу ерга октябрь, ноябрь ва февраль ойларида ташриф буюришади. Чунки бу пайтда Ҳиндистонда об-хаво бошқа пайтларга нисбатан совуқроқ бўлади. Дарвоқи Тожмаҳал дунёнинг етти мўжизасидан бирига
айланиши учун 100 млн киши овоз берган. Ҳиндистоннинг Деҳли шаҳрида Тожимаҳалга ўхшаш Ҳумоюн мақбараси бор. Бу мақбара ҳам мухаббат рамзи ҳисобланади. Фақат бу мақбарани аёл киши, яъни Ҳумоюннинг рафиқаси Ҳамидабегим турмуш ўртоғи вафот этгандан сўнг унга бағишлаб қурдирган. Гарчанд Шоҳжаҳон Тожмаҳални шу мақбарага қараб қурдирган бўлса-да, у ҳақда кўпчилик билмайди. Тожмаҳални кўриш учун дунёнинг турли бурчакларидан келган
қарийб 20.000 та уста ва меъморлар тер тўкишган. Қурилиш ишлари 21 йил давом этган. Бу мақбаранинг ноёблиги унинг яна бир жиҳатига боғлиқ. Мақбара тонгда пуштиранг, кундузи оқ, тунда эса кумуш рангда товланади.
Тожмаҳалнинг ичига безак бериш учун Шоҳжаҳон Панжопдан яшма, Хитойдан нефрит ва биллур, Тибетдан феруза, Афғонистондан лияпис-лазурит, Шриланкадан ёқут, Арабистондан карнеол, Москвадан нақшли малахит тошларини келтирган. Аммо тошлар Мумтоз маҳал сағанасига ўйиб ўрнатилган каптар тухуми катталигида Кўхинур гавҳар тоши олдида ҳеч нарса эмасдек. Шохжаҳоннинг Мумтоз маҳалга дил изҳори 28 куб. метрли оқ мармарга ўйиб ёзилган. Бу муҳаббат тоши Деҳлидаги 70 метрли қутиб минордан ҳам баланд.
Бугунги кун маълумотларига қараганда, ҳозирда Тожимаҳалнинг деворлари ёрила бошлаган. Бунинг сабаби эса унинг ёнидан оқиб ўтаётган Жамна дарёсининг саёз бўлиб қолганидан дейишади.
Шуниндек, унинг ранги сарғая бошлаган. Уни асл ҳолига қайтариш учун ишчилар мунтазам равишда мақбарани махсус  оқ гел ёрдамида тозалаб туришади.
 

---

19.03.2025	Ўшлик забардаст рассом Хасанжон ака Саидовнинг Тошкентдаги шахсий кўргазмаси олдидан Шу кунларда яъни 4 апрел куни Хасанжонхожи ака Саидовнинг шахсий кўргазмаси Ўзбекистон Республикаси пойтахтида Тошкентнинг “Карвон Сарой” кўргазмалар залида очилиш маросими бўлади. Мазкур кўргазма Ўзбекистон Бадиий Академияси ташаббуси билан ташкиллаштирилмоқда.
19.03.2025	Ўшлик забардаст рассом Хасанжон ака Саидовнинг Тошкентдаги шахсий кўргазмаси олдидан Шу кунларда яъни 4 апрел куни Хасанжонхожи ака Саидовнинг шахсий кўргазмаси Ўзбекистон Республикаси пойтахтида Тошкентнинг “Карвон Сарой” кўргазмалар залида очилиш маросими бўлади. Мазкур кўргазма Ўзбекистон Бадиий Академияси ташаббуси билан ташкиллаштирилмоқда.
18.03.2025	Ўшлик забардаст рассом Хасанжон ака Саидовнинг Тошкентдаги шахсий кўргазмаси олдидан Шу кунларда яъни 4 апрел куни Хасанжонхожи ака Саидовнинг шахсий кўргазмаси Ўзбекистон Республикаси пойтахтида Тошкентнинг “Карвон Сарой” кўргазмалар залида очилиш маросими бўлади. Мазкур кўргазма Ўзбекистон Бадиий Академияси ташаббуси билан ташкиллаштирилмоқда.
11.02.2025	9 февраль — Алишер Навоий таваллуд топган кун НАВОИЙГА ЕТМОҚ БАХТИ Буюк бобокалонимиз Амир Низомиддин Алишер Навоий ҳазратларининг бетимсол ижоди ул мўътабар зот ўзлари таърифлаганидек, дунё мамлакатларини забт этган чинакам умумбашарий ижодиётдир. Ґазрат бобомизнинг бой адабий мероси — юксак инсонпарварлик ғоялари, эзгулик ва дўстлик, бағрикенглик ва меҳр-мурувват сингари мангу мавзуларни тараннум қилиши билан оламшумул аҳамиятга молик. Девон ва достонлари вақт ҳамда макон танламайди, жуғрофий-чегаравий сарҳадларга бўйсунмайди.
06.02.2025	Асрларга тенг ришталар Умумбашарий маданиятнинг ажралмас қисми бўлган халқ амалий санъати дунёдаги ҳар бир халқ ҳаётида, унинг турмуш тарзи ва қадриятлари ривожида алоҳида ўрин тутади. Шу маънода, бу нодир санъат халқнинг ақл-заковати, ноёб истеъдоди ва азалий қадриятларини бамисоли кўзгудек ўзида ёрқин акс эттиради.
28.01.2025	ТУПРОҚДАН МЎЪЖИЗА ЯРАТИШ САНЪАТИ Ўзбекистон кулолчилик санъатининг энг бой меросини сақлаб қолган маскан ҳисобланади.
13.01.2025	Ўзбекистон: Халқаро майдонда маданий диплoматияни ўрни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев давлат раҳбари сифатидаги фаолиятининг илк кунлариданоқ, аввало, хорижий мамлакатлар билан алоқаларни мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратди.
13.01.2025	Ўзбекистон: Халқаро майдонда маданий диплoматияни ўрни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев давлат раҳбари сифатидаги фаолиятининг илк кунлариданоқ, аввало, хорижий мамлакатлар билан алоқаларни мустаҳкамлашга алоҳида эътибор қаратди.
17.12.2024
29.03.2024